ӨНӨӨДӨР ТӨРИЙН ШАГНАЛТ, ЯРУУ НАЙРАГЧ Р.ЧОЙНОМЫН 80, О.ДАШБАЛБАРЫН 60 ЖИЛИЙН ОЙН ӨДӨР ТОХИОЖ БАЙНА

Хөрстийн амьдралд хөл алдсан
Хөлчүүхэн зүрхний минь тольтон дээгүүр
Шувууны сүүдэр шиг дайраад өнгөрсөн
Шунхан улаан залуу нас мину !

Амттан бүхний амтыг мэдэлгүй
Асгаж явсан залуу нас минь,
Өнгөтөн бүхний өнгийг бодолгүй
Үрж явсан залуу нас минь.

Зуны шөнийн нойрыг тоолгүй
Зуун гурван учралыг мөрөөсөж
Зураг шиг охидыг, тэрэг шиг дайрч
Зуурдхан мандсан залуу нас минь.

Өвлийн есийн жаврыг тоолгүй
Өөр хүний авгайд сэтгэл хаяж
Өрхний үзүүр шиг дэрвэж явсан
Өлчирхөн тэнэг залуу нас минь.

Даанч чи минь удсангүй…
Даавуу хүрэм, савхин бээлий хоёр шигээ,
Дассан салсан годон гэзэгтүүд шигээ
Дардан зам дээр үлджээ-залуу нас минь !

Улаанбаатарын чулуун засмалаар
Урагшаа, хойшоо, баруун тийшээ, зүүн тийшээ
Додоод үйлдвэрийн хүнд шаахайг
Долоохон хоногт точийлдож явахдаа

Хүний сайн мууг зүүдлээ ч үгүй
Хүүхэд шиг өссөн залуу нас минь,
Хүүхний сайхныг таниа нь үгүй
Хүүрзгэнэ шиг ниссэн залуу нас минь

Ангарайтсан нөхөдтэй, үдшийн цагаар
Адуу шиг пижгэнэсэн залуу нас минь
Айлын чийдэн хага чулуудаад
Авирлаж явсан залуу нас минь.

Аавын хүүгий, шүр шиг хацрыг
Алгадаж явсан залуу нас минь,
Адилхан нөхдийнхөө хамрын цусыг
Асгаруулж явсан залуу нас минь.

Үзсэнээ мартаж, дулснаа тогтоохгүй
Үүрдийн юм шиг дургиж явахдаа
Үймээнт хорвоогоос, дахиад олдошгүй
Үнэнч ханийнхаа дэргэдүүр өнгөрч

Хоног төдий зуурдхан ханилах
Хотын хүүхний өнгөнд хууртаж,
Ариухан цусаа түүний төлөө
Асгаж явсан залуу нас минь.

Оюутан ахуйн дэврүүн шүлгийн
Онгод цадигаар бялхаж явахдаа
Орчлон хорвоогийн нарийн учрыг
Олчихлоо хэмээн төөрч явсан

Ариунаас ариухан залуу нас минь
Арваадхан жилийн ханилгаатай байжээ.
Халуунаас халуун залуухан цаг минь
Хаврын үер шиг хугацаатай юм санжээ.

Аяа хөөрхий, хүний залуу нас гэж
Авч ч болдоггүй, өгч ч болдоггүй
Хэлгүй байгалийн дуугүй зарлигаар
Хэсэгхэн олддог шагнал юм уу даа.

Бусдын лангуунд энэхүү шагналаа
Бутархай мөнгө шиг тарааж хаясаар
Хүйтэн хорвоод нэг мэдэхнээ
Хүмүүний үр нүцгэрдэг байна.

Сайн ханиас хагацсан хойноо
Санан санан гунихардаг шиг
Болоод өнгөрсөн хойно, залуу насаа
Бодон бодон харуусдаг байна.

Баяртай, залуу зандан нас минь,
Барилдсан гэж бодвол, би ойчжээ.
Уралдсан гэж үзвэл, би хоцорчээ.
Арилжаа наймаа хийсэн юм санж гэвэл харин
Атархан биеийнхээ эрүүл мэндийг өгч
Алдар, шүлэг хоёрыг чинь авчээ !

Хөрстийн амьдралд хөл алдсан
Хөлчүүхэн зүрхний минь тольтон дээгүүр
Шувууны сүүдэр шиг дайраад өнгөрсөн
Шунхан улаан залуу нас мину ! Баяртай !

О.ДАШБАЛБАР

ТЭНГЭР ШИГ БАЙ

Хамаг бүгдээр чамайг 
Харааж нулимж байвч, тэнгэр шиг бай! 
Хамгийн сайн хүмүүс гэж 
Хашгирч ерөөж байвч, тэнгэр шиг бай!

Тэвчээр барагдаж, нөхөд чинь орхивч 
Тэнгэр шигбай, мөнхөд амгалан... 
Тэргэнд суулгаж, алтан титэм өмсгөвч 
Тэнгэр шиг бай, юу ч болоогүй юм шиг...

Хамгийн хайртай хүн чинь хаяж одсон ч 
Хан тэнгэр нурчхаагүй цагт, бүү зов! 
Гүтгэж, доромжилж бахаа ганц хангавч 
Гүн тэнгэр хэмхрээгүй цагт, бүү ай!

Өвчин зовлонд нэрвэгдэж, тартагтаа тулавч 
Өнө мөнхийн тэнгэр шиг бай, чи ялна 
Өрөөл бусдад тоогдохоо байж, мартагдавч 
Өндөр тэнгэр дээр чинь цэлийж буйг бүү март!

Яг л амьдрал чинь дуусаж, явах замгүй болсон ч 
Яадгаан алдалгүй хүлээ, тэнгэр шиг бай! 
Яруухан санаа мехөсдөж, хулгай зэлгийд өртсөн ч 
Ядмагхан амьтдыг бүү тоо, тэнгэр шиг бай

Олз омог чамд үүдээ хаасан ч тэнгэр шиг бай 
Олон түмэн нүүрээ буруулсан ч тэнгэр шиг бай 
Одод гялалзаж, наран саран ээлжлэх цагт 
Орчлон дээр аавын хүү шантрах ёсгүй!...

Уур омог урин мунхгийг мартаж, тэнгэр шиг бай 
Уйтан хорвоогоос илүү гарч, жигүүрээ дэлгэ... 
Цөхрөл чамайг багалзуурдаж, цөлийн чоно шиг болгосон ч 
Цөс ихтэй хүний үр гэдгээн бүү мартаарай!...

Цорын ганц хүү минь, бас охид минь, хүүхдүүд минь 
Цохолж ирэх үйлийн үрээс бүү зугт, бүү ай!... 
Хувь заяатай ямагт эвлэрч, тэвчээртэй бай... 
Хуучин цагийн мэргэд хүлээж сурсан юм шүү!...

Орох оронгүй болсон цагтаа орчлонг бүхэлд нь олно, чи! 
Онцлох нөхөргүй болсон цагтаа , хүнийг бас ойлгоно чи ! 
Аз жаргал ирнэ гэвч , удалгүй алга болдог юм 
Аюул зовлон тохионо гэвч , төдөлгүй арилдаг юм ...

Жамаараа ертөнцөд юм бүхэн өдөр , шөнө шиг ээлжилнэ 
Жаргал зовлонгийн алинд ч , мөнх тэнгэр шиг бай !... 
Атаатан түмэндээ мууг үйлдэвч , хариуд нь сайныг бүтээ . 
Ариун сэтгэлийн нугад буяны цэцэгс дэлгэрдэг юм ...

Ямагт чиний зөв байх албагүй , сайтар тунгаа 
Ярьж хэлэх , хөдлөх бүхнээ өерөө хяна , сэтгэ 
Хүсэл бүхэн биелэх албагүй , чандалж хорь, 
Хүрэхийн эцэсгүй тэнгэр шиг бай, үнэнийг тэмтэр!...

Юм бүхэнд өөрийн цаг буй, сөрөөд нэмэргүй 
Юлд атгасан хүн тулаанд хэрэгтэй, хуриманд нэмэргүй 
Нохой болохоос нь өмнө гөлгийг хазаж хэмлэдэг юм... 
Ноён болохоос нь өмне хөвгүүнийг басаж доромжилдог юм

Самуун дэгдээгчид үйлээн тайван хийг 
Сандарч тэвдэх хэрэггүй тэнгэр шиг бай ! 
Салхи цагаан болохоор бүхнийг хийсгэдэг юм 
Саваагүй амьтдын зиндаанд бүү уна !...

Эрх мэдэлтэй хүн хилэнц нүглээс зайлахгүй 
Эд баялагтай хүн хүсэл шуналаас хагацахгүй 
Ертөнцийн бүх юм хэмжээтэйг бүү март 
Ер цагаа болохоор хумхийн тоос шиг сарнина

Энгийн хүн ардад ээлтэй бай, хайртай бай 
Элдэв бусармаг явдалд бүү орооцолд!... 
Үнэтэй цайтай бүхнээ бусдад өгч сур, бүү харамс 
Үүрд оршихгүйн учир тус болох үйл бүтээ!...

Гаднаан ямагт бусдаас доорд бай, даруу бай 
Гайхуулах хэрэггүй, дотроон тэнгэр мэт агуу бай! 
Үг яриа хэрэггүй газарт харцаараа өгүүлж сур, 
Үнэн худлыг ялгах аргагүй цагт бурхандаа залбир!

Өнөөдөр чамайг маргааш бусдыг хуурах хүмүүст 
Өөр шигээ бүү итгэ, мөрийг хөөж чигийг барь!... 
Хүү минь, хамгийн эцэст хэлэхэд нохой явдлыг дээдэл 
Хүлцэн тэвчихээс илүү гавьяаг би мэдэхгүй!...